Enkele kernelementen

Alle foto's werden in Berlijn genomen in juni 2010, in het joodse museum, het joodse kerkhof van Prenzlauerberg, dat van Weißensee en het Holocaust Mahnmal.

Shoah, wat “ramp” betekent in het Hebreeuws, slaat op de systematische uitroeiing door nazi-Duitsland van twee derden van de Europese joodse bevolking tijdens de Tweede Wereldoorlog, wat volgens de schattingen van historici neerkomt op vijf tot zes miljoen slachtoffers.

Nakba, wat “ramp” betekent in het Arabisch, verwijst naar de gevolgen van de Israëlisch-Arabische oorlog van 1948, toen meer dan 700.000 Palestijnen hun dorpen en steden ontvluchtten in het gebied dat werd uitgeroepen tot de staat Israël. Zij kregen nooit de toestemming om terug te keren, en hun land dat in beslag werd genomen door de Israëlische overheid, werd aan joodse immigranten gegeven.

Mahmoud Darwich (1941-2008), boegbeeld van de Palestijnse poëzie, was nauw betrokken bij de strijd van zijn volk. Na meer dan dertig jaar in ballingschap te hebben geleefd, mocht hij onder voorwaarden in 1996 terugkeren naar Palestina.
De fragmenten van het gedicht van Mahmoud Darwich “Passants parmi des paroles passagères” (“Voorbijgangers tussen vluchtige woorden”) komen uit de bundel “Palestine, mon pays : l'affaire du poème” (“Palestina, mijn land: een kwestie van poëzie”), Parijs, Minuit, 1988.

U die voorbijgaat tussen de vluchtige woorden
draag uw namen en vertrek
Ontneem uw uren van onze tijd, vertrek
Pers af wat u wilt
van het blauw van de hemel en het zand van het geheugen, vertrek

U die voorbijgaat tussen de vluchtige woorden
zoals het bittere stof, ga waar u maar wilt
maar ga ons niet voorbij als vliegende insecten
Wij hebben ons werk op onze grond
wij moeten de tarwe telen
ze laven met de dauw van onze lichamen
Wij hebben wat u hier niet bevalt
stenen en patrijzen
Dus draag het verleden, als u wilt
naar de antiekmarkt
en geef het gekuifde geraamte terug
op een porseleinen dienblad
Wij hebben wat u niet bevalt
wij hebben de toekomst
en wij hebben ons werk in ons land
vertrek

U die voorbijgaat tussen de vluchtige woorden
Neem de foto's die u wilt, om te weten
dat u niet zult weten
hoe de stenen van onze grond
het dak van de hemel bouwen
Maar de hemel en de lucht
zijn hetzelfde voor u en voor ons
Neem dus uw deel van ons bloed, en vertrek
ga dineren, feesten en dansen, en vertrek
Aan ons om te hoeden over de rozen van de martelaars
aan ons om te leven zoals wij het willen.

« U die voorbijgaat tussen de vluchtige woorden
verzamel uw illusies in een verlaten kuil, en vertrek
geef de wijzers van de tijd terug aan de legitimiteit van het gouden kalf
of aan het muzikale geroffel van de revolver
Wij hebben wat u hier niet bevalt, vertrek
Wij hebben wat u niet toebehoort:
een vaderland dat bloedt, een volk dat bloedt
een vaderland dat goed is om te vergeten en te herinneren
U die voorbijgaat tussen de vluchtige woorden
het is tijd dat u vertrekt
en dat u zich vestigt waar u maar wilt
maar vestig u niet te midden van ons
Het is tijd dat u vertrekt
dat u sterft waar u maar wilt
maar sterf niet te midden van ons
Wij hebben ons werk op onze grond
hier bezitten wij het verleden
de openingsstem van het leven
en wij hebben er het heden, het heden en de toekomst
wij hebben er het hiernumaals en het hiernamaals

Dus, verlaat onze grond
onze vaste grond, onze zee
onze tarwe, ons zout, onze wond
alles, verlaat
de herinneringen van het geheugen
ach, u die voorbijgaat tussen de vluchtige woorden »

De tekst van Mahmoud Darwich wordt voorgelezen door Soufian El Boubsi, auteur, regisseur en acteur (Des murs et des mots gemaakt in samenwerking met het Theatre for Everybody van Gaza, Un monde presque parfait, officiële selectie 2008 van het Théâtre des Doms in Avignon, Papa est en voyage van en door Hamadi, prijs van de kritiek 2009 in de categorie Seul en scène, Sans ailes et sans racines, officiële selectie 2009 van het Théâtre des Doms en keuze van de pers op het festival Off, l’Insoumise ou Scarlet O’Hara au pied de terril, genomineerd voor de prijs van de kritiek 2010 in de categorie Seul en scène).

Henryk Gorecki, Pools componist (1933-2010).
3e symfonie (zogeheten klaagzang) voor sopraan en groot orkest, gecomponeerd in 1976.
Het fragment, uit het derde deel, lento-cantabile-semplice, is een traditioneel Pools lied.

Arvo Pärt, Ests componist (1935- ).
Miserere, voor gemengd koor, werd geschreven in 1989.
In het muziekstuk, gecomponeerd op basis van het lied Miserere van psalm 51, is een Dies irae opgenomen, die Pärt schreef in 1976.

Philip Glass, Amerikaans componist (1937- ).
Two pages voor elektronische orgels, gecomponeerd in 1968.
In dit muziekstuk gebruikt Philip Glass voor de eerste keer een nauwgezette accumulatie en herhaling van een unieke muzikale cel van vijf noten.